Ο τελευταίος δείπνος – Σαλβαδόρ Νταλί

Ο τελευταίος δείπνος   Σαλβαδόρ Νταλί

Οι φαντασιώσεις του καλλιτέχνη σε θέματα Ευαγγελίου γεμίζουν μια οικεία ιστορία με νέο περιεχόμενο. Μόνο εξωτερικά η εικόνα μοιάζει με την τοιχογραφία του μεγάλου Λεονάρντο. Η ατμόσφαιρα είναι εντελώς διαφορετική. Ο συγγραφέας μεταφέρει σκόπιμα το εφέ της εικόνας σε μοντέρνο χώρο.

Πάνω από το τραπέζι υπάρχει ένας γυάλινος θόλος, πίσω από τον οποίο ανοίγει ένα άψυχο τοπίο: η θάλασσα, τα βραχώδη νησιά, ο πολύχρωμος ουρανός. Μεταξύ αυτών που κάθονται στο πέτρινο τραπέζι, μόνο η κεντρική φιγούρα του Χριστού φαίνεται ζωντανή. Οι μαθητές, σκύβοντας το κεφάλι τους με σεβασμό, ακούνε τον Δάσκαλο. Ακούνε; Ή κοιμάστε, γοητευμένοι από τους ήχους της φωνής Του; Ο θεατής αναγκάζεται ανεξάρτητα να ερμηνεύσει τις στάσεις των αποστόλων. Ένας διαφανής κορμός με τα χέρια απλωμένα αιωρείται πάνω από το τραπέζι. Από τη μία πλευρά, αυτός, ως το Άγιο Πνεύμα, ενώνει όλους τους συμμετέχοντες στο δείπνο, από την άλλη, ενεργεί ως ένα είδος πρόβλεψης για έναν γρήγορο σταυρό.

Η προοπτική της εικόνας είναι γεωμετρικά ακριβής. Τα μισά ψωμιά τέλεια τοποθετημένα. Οι μαθητές στο τραπέζι τοποθετούνται σύμφωνα με τους νόμους της ιδανικής κεντρικής συμμετρίας. Η ευελιξία, η καθαρότητα και η διαφάνεια της μορφής του Χριστού είναι αντίθετη με την πραγματικότητα και τη βαρύτητα των μορφών των μαθητών. Ο θεατής παίρνει την εντύπωση ότι σε μια στιγμή όλα θα λιώσουν σε μια μπλε ομίχλη: ο θόλος, ο Χριστός, το ίδιο το πέτρινο τραπέζι.

Η όλη εικόνα είναι σαν ένα σκίτσο ενός ευαίσθητου, ρηχού ύπνου, έτοιμου να διακοπεί ανά πάσα στιγμή. Ποια είναι η σημασία του καλλιτέχνη στο έργο του; Κάθε θεατής διατυπώνει την απάντηση σε αυτήν την ερώτηση με τον δικό του τρόπο. Κάποιος βλέπει στην εικόνα μόνο ένα νόημα παιχνίδι φαντασίας, κάποιος βρίσκει μια νέα ερμηνεία της ιστορίας του Ευαγγελίου στην εικόνα. Όπως συνήθως στα έργα του καλλιτέχνη, η θέση του συγγραφέα παραμένει «ανοιχτή», ανεξήγητη, ασαφής.